Tầm gửi cây gạo được xem là một trong những vị thuốc quý của Đông y, có giá trị dinh dưỡng và dược lý rất cao. Trong năm 2023, xu hướng sử dụng tầm gửi được dự báo sẽ tăng mạnh, nhất là trong lĩnh vực dược liệu và bảo vệ sức khỏe.
1. Giới thiệu cây tầm gửi
Tầm gửi cây gạo có tên khoa học là Astragalus membranaceus, thuộc họ Đậu. Đây là loại cây thân thảo sống nhiều năm, mọc hoang hoặc được trồng làm thuốc. Tầm gửi có nguồn gốc từ Trung Quốc và các nước châu Á khác, sau đó được du nhập và trồng ở nhiều quốc gia trên thế giới.
Theo mô tả của Đông y, tầm gửi là vị thuốc có vị ngọt, tính bình. Cây cao 30-80 cm, thân mọc thẳng, lá kép lông chim mọc so le. Hoa màu vàng nhạt, quả đậu dài cong. Các bộ phận dùng làm thuốc chủ yếu là rễ và thân rễ phơi hay sấy khô.
Ở Việt Nam, cây tầm gửi mọc hoang nhiều ở các tỉnh miền núi phía Bắc như Lào Cai, Yên Bái, Lạng Sơn. Cây cũng được trồng để lấy củ, rễ làm thuốc tại Đà Lạt và một số tỉnh Tây Nguyên. Tầm gửi thường được thu hoạch vào mùa thu, từ tháng 8 đến tháng 10 âm lịch hàng năm.
2. Giá trị dinh dưỡng và dược liệu
Theo nghiên cứu, tầm gửi cây gạo chứa nhiều hoạt chất quan trọng như:
- Polysaccharit: bao gồm glucose, galactose, arabinose, fructose. Có tác dụng tăng cường miễn dịch.
- Saponin: chất chống oxy hóa mạnh, có lợi cho tim mạch.
- Flavonoid: chống viêm, kháng khuẩn, ức chế dị ứng.
- Isoflavon: hoạt chất estrogen thực vật, có lợi cho phụ nữ mãn kinh.
- Sterol: hạ lipid máu, tốt cho gan và tuyến tụy.
- Amino acid: threonine, proline… cần thiết cho quá trình trao đổi chất.
- Khoáng chất: canxi, phốt pho, sắt, kẽm, đồng…
Nhờ thành phần dược chất đa dạng, tầm gửi cây gạo mang lại nhiều tác dụng quan trọng:
- Bổ khí, bổ máu, tăng cường sức đề kháng cho cơ thể.
- Chống oxy hóa, ngăn ngừa lão hóa sớm.
- Chống viêm, làm dịu các bệnh về đường hô hấp.
- Điều trị hen suyễn, ho, viêm phế quản tốt.
- Ức chế miễn dịch, giảm phản ứng dị ứng.
- Bảo vệ gan, tốt cho bệnh nhân xơ gan, viêm gan.
- Làm tăng lực co bóp cơ tim, tốt cho bệnh nhân suy tim.
- Điều trị các bệnh về thận, tăng cường chức năng thận.
- Điều hoà nội tiết tố nữ, làm giảm triệu chứng mãn kinh.
- Tăng cường sinh lực, chữa trị các chứng rối loạn cương dương.
Nhìn chung, tầm gửi cây gạo có tác dụng hỗ trợ điều trị hiệu quả đối với nhiều bệnh, từ cảm cúm thông thường cho đến các bệnh mạn tính như tim mạch, gan, thận, xơ gan… Vì thế, tầm gửi được xem là một vị thuốc quý cần được bảo tồn và phát triển.
3. Xu hướng sử dụng tầm gửi cây gạo tăng mạnh trong năm 2023
Theo dự báo của các chuyên gia, xu hướng sử dụng tầm gửi cây gạo sẽ tăng mạnh trong năm 2023, cụ thể:
– Thị trường dược liệu thế giới dự kiến nhu cầu về tầm gửi tăng 20-30% so với năm 2022. Giá bán tầm gửi trên thị trường hiện dao động 8 – 12 triệu đồng/kg tùy chất lượng.
– Trung Quốc đẩy mạnh chính sách phát triển vùng nguyên liệu tầm gửi cây gạo quy mô lớn để đáp ứng nhu cầu tiêu thụ trong nước và xuất khẩu. Năm 2022, Trung Quốc nhập khẩu hơn 5.000 tấn tầm gửi các loại, tăng gấp đôi so với 2021.
– Việt Nam cũng coi tầm gửi là một trong những cây dược liệu chiến lược, tích cực nhân rộng vùng trồng, nhất là tại Đà Lạt và các tỉnh Tây Nguyên có điều kiện thuận lợi. Dự kiến diện tích trồng mới tầm gửi ở Việt Nam trong năm 2023 sẽ tăng 30-40%.
– Xu hướng bào chế các sản phẩm dược phẩm, thực phẩm chức năng từ nguyên liệu tầm gửi ngày càng phổ biến do nhu cầu tiêu dùng gia tăng. Tại Việt Nam, một số doanh nghiệp đã đầu tư dây chuyền sản xuất tinh chất tầm gửi để cung cấp cho thị trường.
Như vậy, việc tăng diện tích trồng, đầu tư công nghệ chiết xuất và bào chế sản phẩm từ tầm gửi là xu thế tất yếu để đáp ứng nhu cầu ngày một gia tăng của thị trường.
4. Ứng dụng tầm gửi trong điều trị, phòng ngừa bệnh
Với những giá trị dinh dưỡng và công dụng nổi bật nêu trên, tầm gửi cây gạo được ứng dụng rộng rãi trong điều trị và phòng ngừa một số bệnh phổ biến:
4.1. Tăng cường miễn dịch, phòng chống dị ứng
– Tầm gửi chứa nhiều polysaccharit và các hợp chất hoạt hóa tế bào miễn dịch như tế bào T, tế bào B, đại thực bào.
– Các nghiên cứu lâm sàng cho thấy bổ sung chiết xuất tầm gửi giúp tăng cường khả năng đáp ứng miễn dịch của cơ thể.
– Sản phẩm từ tầm gửi giúp phòng ngừa cảm lạnh hiệu quả, làm giảm mức độ nặng và thời gian mắc bệnh.
– Đối với bệnh nhân hen suyễn, dị ứng mãn tính, tầm gửi giúp cải thiện triệu chứng khó thở, ngứa, sổ mũi hiệu quả.
4.2. Bảo vệ tim mạch
– Tầm gửi giàu flavonoid, polysaccharit, hoạt chất có tác dụng chống oxy hóa mạnh, ngăn ngừa xơ vữa động mạch.
– Thành phần astragaloside IV trong tầm gửi có tác dụng giãn mạch, tăng lưu lượng máu lên tim, não và các cơ quan.
– Dùng thường xuyên tầm gửi giúp cải thiện lưu lượng máu, hạ huyết áp, ngăn ngừa nguy cơ đau tim, đột quỵ ở người già.
4.3. Phòng ngừa ung thư
– Chiết xuất từ tầm gửi có khả năng chống oxy hóa, ức chế quá trình sinh bệnh của các gốc tự do gây hư hại AND, dẫn đến ung thư.
– Các nghiên cứu chỉ ra chiết xuất tầm gửi có tác dụng ức chế sự phát triển của các tế bào ung thư vú, phổi, gan hiệu quả.
– Hoạt chất astragaloside IV trong tầm gửi có khả năng chống ung thư mạnh bằng cách ức chế angiogenesis (quá trình hình thành mạch máu nuôi khối u ác tính).
Như vậy, bổ sung tầm gửi thường xuyên sẽ giúp phòng tránh hiệu quả một số bệnh nguy hiểm như tim mạch, gan, phổi và ngăn ngừa nguy cơ ung thư.
5. Cách sử dụng tầm gửi đúng cách và an toàn
– Dạng thuốc sắc: Dùng 15-30g rễ phơi khô sắc uống hàng ngày. Có thể phối hợp với các vị thuốc khác để tăng tác dụng. Sắc 2 lần/ngày sẽ mang lại hiệu quả tốt hơn.
– Dạng bột hoặc viên nang cứng: Liều dùng thông thường cho người lớn là 2-3g dạng bột/lần, ngày 2 lần. Dạng viên nang cứng thì uống 2 viên/lần, ngày 2 lần sau bữa ăn.
– Dạng cao lỏng hoặc cao đặc: ngày uống 1-2 lần, mỗi lần 10-20 giọt, pha với nước ấm hoặc cháo, sữa.
6. Một số lưu ý khi dùng tầm gửi
– Không nên dùng quá liều hoặc dùng dài ngày quá 3 tháng liên tục.
– Phụ nữ có thai và cho con bú nên thận trọng, không dùng nếu không cần thiết.
– Người bị loét dạ dày, viêm đại tràng không nên dùng dạng thuốc sắc để tránh kích ứng đường tiêu hóa.
– Không dùng đồng thời với các thuốc ức chế miễn dịch để tránh tương tác.
– Ngừng sử dụng nếu thấy dị ứng như phát ban, ngứa, khó thở…
Như vậy, khi sử dụng đúng cách, tầm gửi sẽ phát huy hiệu quả tốt nhất trong điều trị và bảo vệ sức khỏe. Người dùng cần tuân thủ liều lượng khuyên dùng và lưu ý phòng tránh tác dụng phụ.
7. Kết luận
Tóm lại, tầm gửi cây gạo là một vị thuốc quý hiếm trong y học cổ truyền, chứa nhiều hoạt chất có giá trị dinh dưỡng và dược lý cao. Xu hướng sử dụng tầm gửi được dự báo sẽ tăng mạnh trong năm 2023.
Tầm gửi được ứng dụng rộng rãi trong điều trị và phòng ngừa các bệnh về tim mạch, hô hấp, miễn dịch, gan thận và ngăn ngừa ung thư. Tuy nhiên, người dùng cần tuân thủ liều lượng và cách dùng đúng cách để đảm bảo an toàn, tránh lạm dụng.
THÔNG TIN LIÊN HỆ BPM
- Số điện thoại: 0703.786.632
- Website: nguyenlieuthiennhien.com
- Địa chỉ: Số 9, Đường 81, P. Tân Phong, Q.7, TPHCM
